Noud Tillemans is CFO bij Fairphone, producent van de meest eerlijke en duurzame telefoon ter wereld. Een telefoon die je open kunt maken en waar je onderdelen van kunt verwisselen of hergebruiken. Zodat je je Fairphone zo lang mogelijk blijft gebruiken. Waar Samsung en Apple iedere twee jaar een nieuwe telefoon aanbieden, wil Fairphone juist dat je zo lang mogelijk met je ‘oude’ telefoon doet.
Voordat hij bij Fairphone terechtkwam, werkte Noud Tillemans als CFO bij Avantium, een bedrijf dat de chemische industrie uitdaagt door het ontwikkelen van 100% plantgebaseerde, recyclebare en afbreekbare plastic PEF-flessen. Volgens Noud ‘een fantastisch bedrijf met allemaal intrinsiek gemotiveerde mensen’.
Eerlijke keuze
Het ‘waarom’ van Fairphone is duidelijk. Ieder jaar worden er 1,4 miljard mobiele telefoons verkocht, waarvan uiteindelijk maar 20% wordt gerecycled. De electronic waste is de grootste afvalstroom ter wereld. De productie van een telefoon vergt veel kostbare mineralen en metalen, waardoor de CO2-footprint gigantisch is.
Bovendien vindt het delven van metalen als goud en lithium vaak plaats onder erbarmelijke omstandigheden en maken medewerkers die de telefoons in elkaar zetten vaak lange dagen. Fairphone wil zorgen voor veiligere en betere arbeidsomstandigheden en een beter gebruik van grondstoffen. Daarbij legt het bedrijf de nadruk op vier gebieden: fair materials (de arbeidsomstandigheden in mijnen), fair factories, long lasting design en hergebruik/recycling.
Om te kunnen groeien heeft Fairphone partners nodig, zoals verkoopkanalen voor de telefoons. Het doel is om zoveel mogelijk grote partners in Europa te binden. En dat heeft effect: na een oproep van de CEO van Deutsche Telekom, dat hij dit een hele belangrijke telefoon vond, volgden al snel 5.000 orders van medewerkers.
Een Fairphone koop je niet omdat je een telefoon wilt met de nieuwste technologie. Voor hetzelfde bedrag koop je een net wat geavanceerdere Samsung. Je kiest voor een Fairphone als je belang hecht aan duurzaamheid en betere arbeidsomstandigheden. Waar medewerkers in China voor andere telefoonproducenten vaak tachtig uur per week werken om rond te komen, garandeert Fairphone een maximale werkweek van zestig uur. Daarvoor betalen ze medewerkers beter uit.
Op een Fairphone krijg je vijf jaar garantie. De aanschaf is bovendien e-waste neutral: voor iedere nieuwe Fairphone gaat er ook een telefoon van de markt af.
Groter doel
Fairphone heeft een groter doel dan het alleen aanbieden van een zo duurzaam mogelijke telefoon. Het idee van Fairphone is een game changer zijn voor de industrie. Wanneer de grootste leveranciers van mobiele telefoons het voorbeeld van Fairphone volgen, ontstaat echte impact in de keten.
Bovendien gaat het verder dan de mobiele telefoon, ook andere industrieën maken gebruik van dezelfde grondstoffen. Het gaat dus om het verduurzamen van de keten van grondstoffen tot eindproducten voor verschillende industrieën.
Fairphone is een B-Corp, oftewel: lid van de ‘eredivisie van duurzaamheid’, zoals Noud Tillemans het noemt. Dit feit trekt jonge medewerkers aan als een magneet. Ook al kunnen ze bij een ander bedrijf meer verdienen, ze kiezen voor Fairphone, mede door hun B-Corp-status.
Impact en/of winst
Fairphone hanteert voor zichzelf 7 KPI’s. Vijf daarvan hebben betrekking op impact, twee op finance. Uiteindelijk is het doel ook om te groeien en winst te maken. Immers: hoe groter Fairphone wordt, des te meer impact het bedrijf kan maken op de keten. De doelstelling is dan ook om een verdere winstgevende groei te laten zien.
Het kiezen voor impact stelt een organisatie regelmatig voor dilemma’s. Noud formuleert vervolgens een aantal herkenbare dilemma’s of vragen voor bedrijven die voor impact kiezen om dat te demonstreren.
- Kies je voor waarden of voor opbrengst? Kies je voor onbeperkte of voor acceptabele werktijden? Voor vervoer per boot of per vliegtuig, ook als dat je winstgevendheid onder druk zet?
- Kies je voor wel of niet voor steward ownership? Bij steward ownership koppel je de besluitvorming los van het eigendom van de onderneming. Bij steward-owned bedrijven zijn de aandeelhouders dienend aan het bedrijf en de missie van het bedrijf. Het bedrijf zelf is de belangrijkste stakeholder en de missie is leidend.
- Staat de missie ook helder verwoord in de statuten van het bedrijf of in de aandeelhoudersovereenkomst?
- Accepteer je aandeelhouders die niet mee willen gaan in een focus op impact-KPI’s?
- Hangt de beloning van het management alleen af van financiële prestaties of ook van impact-KPI’s?
- Hoe ga je om met investeerders die iemand in de RvC willen hebben, terwijl je zelf een zo onafhankelijk mogelijke RvC wenst?
- Hoeveel winst mag je/wil je maximaal maken? En hoeveel daarvan keer je uit aan investeerders?
Fairphone toont aan dat mensen bereid zijn meer te betalen voor een ‘eerlijke’ mobiele telefoon. Inmiddels gaan ook de grote merken de duurzame(re) kant op. Fairphone was het eerste merk dat de oplaadkabel bij de telefoon wegliet.
We hebben er namelijk toch voldoende in de kast liggen en het levert dus eigenlijk alleen e-waste op. Meer partijen volgen inmiddels hun voorbeeld. De uitdaging voor Fairphone is dus om de lat continu hoger te leggen.
Tot slot, het belangrijkste advies van Noud: zie sustainability als een kans, niet als een bedreiging. Het is heel goed mogelijk om een duurzame businesscase te hebben, ook – of juist dóór – te kiezen voor impact.