Inmiddels kunnen we er niet meer omheen. Digitale transformatie, data driven, dashboarding, maar ook data storytelling is hot. Maar hoe werkt data storytelling precies? Waar focus je je op? Hoe pak je de aandacht, en vooral: hoe houd je de aandacht vast? Wim Verheij, Directeur Digital bij Agium adresseerde tijdens de Masterclass ‘Data Storytelling’ het belang van data storytelling en gaf een aantal praktische inzichten en -tips.
Je data vertalen naar een praktisch verhaal is lang niet eenvoudig. Net als bij het vertellen van een verhaal, wil je zo compleet mogelijk zijn. Dat, terwijl de optimale vorm van een verhaal eigenlijk een korte grap is. In een paar woorden is je verhaal duidelijk en er zit geen onzin tussen.
Voor data storytelling werkt dit net zo. In de praktijk presenteren we vaak alleen de grafiek en wat cijfers. Onze valkuil is om in zo’n grafiek of dashboard zoveel mogelijk op te nemen, maar de echte boodschap en context ontbreken. Hiermee is de kans groot dat iedereen een eigen interpretatie heeft.
Om zo helder mogelijk te zijn, begint data storystelling met twee belangrijke uitgangspunten. Voor wie vertel je je verhaal (doelgroep) en wat is je boodschap? Daarna stel je vast wat wil je eruit halen, waarvoor je instemming of waarop je actie wilt. Start vervolgens bij de data en maak daar een verhaal bij, niet andersom. En één belangrijke vuistregel: ‘less is more’.
Data storytelling draait om de essentie
De focus ligt vaak op het visuele, om het ‘er goed uit te laten zien’. Maar data storytelling draait om de essentie: welke boodschap wil je overbrengen? Het devies: haal alle ruis er uit en ga op zoek naar de ‘sweet spot’. Deze ‘sweet spot’ vind je door drie elementen met elkaar te combineren:
- De data: je dataset met gegevens
- Het narratief: de verklarende tekst
- De visual(s): het beeld
Door je data met het narratief te verbinden, kun je uitleg geven aan jouw data. Het narratief zijn de teksten die de data versterken en inzichten duidt (explain). Koppel aan de data visuals en je kunt weergeven wat je met het blote oog in de dataset niet ziet, bijvoorbeeld patronen (enlighten). Wanneer je de visual en het narratief samen koppelt, kun je jouw publiek aanspreken (engage). De juiste combinatie van data, verhaal en visuals zorgt ervoor dat je jouw publiek meeneemt in jouw verhaal, waarmee je daadwerkelijk aanzet tot verandering/actie. De drie elementen samen vormen de kern van data storytelling.
Waarom data storytelling zo belangrijk is
Data storytelling is essentieel voor het maken van besluiten. Ieder mens heeft twee cognitief lerende systemen in de hersenen:
- De automatische piloot: deze werkt snel en intuïtief en is gebaseerd op ervaringen en patronen;
- De ‘luie’ controller: deze werkt traag en slomer. Hier komt redenatie en logica om de hoek kijken.
Het is van belang dat je begrijpt hoe mensen denken. Snelle beslissingen worden vaak op basis van ‘de automatische piloot’ gemaakt, terwijl het tweede systeem pas daarna in werking treedt waarmee je overdenkt, beredeneert, analyseert en nader beoordeelt. Door data storytelling toe te passen en voor voldoende context en het narratief te zorgen, voorkom je dat alleen de automatische piloot in werking treedt. Hierdoor onthoudt jouw doelgroep beter je verhaal, kun je ze overtuigen én zorgt het voor betrokkenheid.
Hoewel je zorgvuldig dient te zijn waar je data storytelling toepast – het is een tijdrovende klus -, kunnen we na deze masterclass concluderen dat data storytelling wel écht helpt om belangrijke inzichten te krijgen en je publiek te overtuigen.
Meer weten?
Wil je meer weten over dashboarding, data storytelling of één van de elementen van data storytelling?
