Generatie Z op de werkvloer

De Canadese schrijver Douglas Coupland kon nooit weten wat hij zou losmaken toen hij zijn debuutroman Generation X schreef. Zijn beschrijving van de jongerencultuur, begin jaren ‘90, wordt nog steeds gebruikt als naamgever voor de generatie die toen jong was. Gek genoeg was er al een boek met dezelfde titel, maar dat komt uit 1965. Ook dat boek beschreef de jeugdcultuur van toen…

Maar goed, ongeacht wie je precies onder de noemer ‘Generatie X’ schaart: de trend om generaties expliciet te benoemen was gestart. Generatie Y volgde, nu zijn we dus aanbeland bij Generatie Z. En die generatie is verwend. Zit alleen maar op de telefoon, liefst met een enorme koptelefoon op. Ze luisteren niet. Weten alles beter. Noemen zich duurzaam, maar willen wel ieder jaar naar Bali vliegen. Gelukkig ligt het allemaal wat genuanceerder. Maar dat deze generatie weer anders denkt dan haar voorgangers, staat als een paal boven water. Jongeren leven tegenwoordig in een demanding wereld, en dus gedragen ze zich ook zo. Het verwachtingspatroon is hoog; vandaag besteld is morgen in huis. Ze streven naar gelijkwaardigheid, en hebben daardoor veel minder gevoel voor hiërarchie dan de voorgaande generaties. Dat wil weleens botsen op de werkvloer.

Dat Generatie Z het moeilijk heeft, komt omdat ze een hoogconjunctuur-generatie vormen. Natuurlijk hebben ze het over het algemeen goed, maar ze zijn wel de eerste generatie die sinds de Industriële Revolutie zijn ouders economisch niet zal overtreffen. Ze hebben systematisch last van deze tijd, met energie- en woningcrises.

Ook qua ‘working life’ staat Generatie Z er anders in. Ze werken veel minder op kantoor dan zo’n tien jaar geleden. Slechts 24 procent van de jongeren wil office-based werken. Dat men ze af en toe op kantoor verwacht om samen te komen met collega’s, vinden ze maar lastig te begrijpen. Verbinding maken ze immers niet per se face to face, maar vooral online. Een heel verschil met babyboomers en Generaties X en Y. Voor hen was hooguit één dag per week thuis werken de norm. Als dat al werd toegestaan.

Jongeren willen dan ook hun eigen rooster bepalen. Ze werken niet voor geld of een carrière, maar om er beter en slimmer van te worden. Bij voorkeur wanneer het hen uitkomt. Parttime is de norm, fulltimers zijn haast niet te vinden en dat werk hoeft niet tussen 9 en 5 uur plaats te vinden.

Waar een goedbetaalde baan voor eerdere generaties een statussymbool was, is werk voor Generatie Z een kleiner onderdeel van het leven. Naast werken moet er ook ruimte zijn voor andere dingen. Reizen, yoga-instructeur worden of hobbyen aan een foodtruck. Ze snappen niet waarom oudere werknemers die neiging niet of minder hebben. Status is voor hen het hebben van meerdere baantjes en hobby’s, of het bedienen van 100.000 volgers op Instagram of Tiktok. Generatie Z vindt veel dingen simpelweg belangrijker dan werk.

Ze vervelen zich snel, dat zien we onder zowel theoretisch als praktisch opgeleide jongeren. Daar wringt op de werkvloer vaak de schoen. Jongeren zoeken verleiding en eisen entertainment. Dat wil niet zeggen dat ze alleen maar op hun telefoon willen zitten. Ze zoeken verleiding, juist inhoudelijk op hun werk, en entertainment, in de vorm van active learning.

De oudere generaties vinden het lastig om met deze houding om te gaan. Daar leeft vooral de gedachte dat je zelf achter je kansen aan moet jagen.  Maar jongeren willen uitgedaagd worden en vragen om een stip op de horizon. Vaak weten ze alleen niet precies hoe ze dat moeten doen. En vooral daar kunnen de oudere generaties bij helpen, door hun ervaringen met ze te delen.

Ondernemingen presteren beter als alle generaties zijn vertegenwoordigd. Wil je dat oudere generaties goed met jongeren samenwerken? Dat vraagt van oudere werknemers dat zij zich aanpassen. Het aansluiten van de nieuwe generatie vergt meer dan het neerzetten van een pingpongtafel op kantoor. Dit is niet eenvoudig; als je betrokken en persoonlijk wilt transformeren, dan kost dat nu eenmaal veel tijd. Maar de sleutel ligt wel bij de oudere generatie.

Aansluiten bij jongeren hoeft gelukkig niet binnen een dag geregeld te worden. Kleine aanpassingen, zoals het mogelijk maken van een workation, leveren al direct resultaat op.